Tijdens de Franse bezetting (die duurde tot 1813) moesten alle inwoners een familienaam aannemen en werd het kadaster ingevoerd. In de aktes van naamsaanneming/naamsbevestiging leek aanvankelijk weinig systematiek te zitten. Uiteindelijk is mij gebleken dat die systematiek er wel degelijk is en dat met de nodige moeite valt te reconstrueren waar de mensen gewoond hebben. Aangezien mijn voorouders van vaderskant uit Murmerwoude komen, heb ik mij als eerste er aan bezondigd onderzoek te doen naar de bewoning van Murmerwoude in 1811.

 

Ter toelichting het volgende:

1.Bij Keizerlijk decreet van 21 oktober 1811 (zie pre-kadastrale atlas Oost-Dongeradeel) is vastgesteld dat (o.a. om wille van uniforme belastingeheffing) ook in de Nederlanden het kadaster ingevoerd diende te worden.

2.Nadat Napoleon Bonaparte in 1813 zijn ‘Waterloo’ had gevonden, bleek dat in Friesland in 23 van de 108 z.g. kadastrale gemeenten dat was voltooid. De operatie heeft tot 1820 stil gelegen. Daarna is de operatie opnieuw ter hand genomen en in 1832 voltooid.

3.In Dantumadeel waren 3 z.g. kadastrale gemeenten, nml. Akkerwoude (van Driesum tot en met Akkerwoude), Birdaard en Veenwouden.

4.De kadastrale kaarten zijn in secties verdeeld. In Murmerwoude zijn dat de Secties D (ten zuiden van de Voorweg) en E (ten noorden van de Voorweg).

5.De eerste kadastrale kaarten dateren van 1829. Deze waren al handig om van de Volkstelling 1829 de bewoning in kaart te kunnen brengen.

6.Van de gemeente Dantumadeel is helaas geen pre-kadastrale atlas verschenen.

7.Om van de aktes van naamsaanneming 1811 de bewoning in kaart te brengen, moest derhalve de kadastrale kaart 1829 als leidraad dienen.  Per bladzijde staan een aantal families vermeld

  met de naam van de hoofdbewoner en de leeftijd van de kinderen. Ik heb de namen van de partners er bij gezocht en heb de gegevens van de hoofdbewoners, zijn/haar partner en de kinderen verder uitgewerkt.

8.Om bijgaande bijlage goed te kunnen interpreteren is inzicht nodig in de ligging. Gelukkig is op www.tresoar.nl een kadastrale kaart van 1829 te downloaden (zie ‘mens en goed’ ‘kaarten 1832’ en kiezen voor (kadastrale gemeente) Akkerwoude. Ook kan via deze site gelinkt worden naarwww.hisgis.nl. Op deze site vindt men keurige kaarten, doch ontbreken de kadastrale nummers.

9.In het najaar van 2013 heb ik van de kadastrale gemeente Akkerwoude de namen van de eigenaars en bladzijden in het kadasterboeken waar de gegevens terug te vinden zijn in kaart gebracht. Voor dit onderzoek heb ik meer profijt gehad van de gegevens uit de Volkstelling 1829. Daarbij was het voornamelijk zoeken naar combinaties tussen de bladzijde nummers 1811 en de huisnummers 1829. Omdat weinig sprake was van een bebouwing die aaneen gesloten was, moest ik vaak de kadastrale kaart gebruiken om de nummering en de verbanden te gebruiken.

10.Dit onderzoek heeft er toe geleid dat ik de bebouwingsgegevens uit 1829 en 1839 die al eens waren onderzocht voor de omgeving Flodhoeke, Hoek Willemstraat/Hoofdweg wat moest aanpassen. (De Flodhoeke is een naam die ik gehaald heb uit het boek van Gosse Minnema over de Moarmwâldster Hale).

11.Bij het zelfstandig worden van het dorp Broeksterwoude per 16-11-1964 is iets ten zuiden van de Willemstraat de grens tussen Murmerwoude en Broeksterwoude getroffen. Wat mij betreft had die grens tenminste bij het Ladadister Bosk mogen liggen. Ik kan mij moeilijk voorstellen dat voor die tijd de mensen die tussen het Labadister Bosk en de Willemstraat woonden, gezegd zullen hebben ‘wy wenje op de Broek’.